ناظر اقتصاد : محیط کسب و کار از عوامل مهم و مؤثر در اکوسیستم کارآفرینی است که تأثیر مستقیم بر عملکرد کارآفرینان دارد. سهولت انجام کسب و کار (Ease of Doing Business) معتبرترین معیاری است که بیانگر شرایط محیط کسب و کار میباشد. این معیار از سال ۲۰۰۳ تاکنون هر ساله توسط بانک جهانی منتشر میگردد.
این معیار به مرور زمان بهبود یافته است اولین گزارش ارائه شده دارای ۵ شاخص بود و ۱۳۳ کشور را پوشش میداد. در سال ۲۰۱۸، این گزارش شامل ۱۰ شاخص بود و ۱۹۰ کشور را تحت پوشش خود قرار میدهد. شاخصهایی که این معیار بر اساس آن کشورها را رتبهبندی میکند در اینفوگراف برای ایران ارائه شده است؛ رتبه هر شاخص نیز به صورت مجزا ارائه شده است. گفتنی است، در گزارش سال ۲۰۱۸ رتبه یک در این معیار متعلق به کشور نیوزیلند است.
شاخص تکمیل کنندهای به نام شاخص فاصله از مرز (DTF) در این گزارشها ارائه میشود که نشان دهنده فاصله بین عملکرد اقتصادها با عملکرد اقتصاد پیشرو است. فاصله از مرز از ۰ تا ۱۰۰ امتیازبندی میشود که امتیاز صفر به معنای بدترین عملکرد و امتیاز ۱۰۰ به معنای بهترین عملکرد است. به عبارتی دیگر این امتیاز نشان دهنده فاصله اقتصاد مورد نظر با اقتصاد پیشرو (کشوری که در آن شاخص رتبه یک را دارد) در شاخصی خاص است. فاصله از مرز برای هر یک از شاخصهای ۱۰ گانه سهولت انجام کسب و کار برای ایران در شکل ۱ ارائه شده است.
شکل ۱: نمودار شاخص سهولت انجام کسب و کار در ایران
طبق گزارش ارائه شده برای سال ۲۰۱۸ رتبه ایران در سهولت انجام کسب و کار ۱۲۴ است و نسبت به سال ۲۰۱۷، ۴ رتبه سقوط کرده است.
از بین شاخصهای ارائه شده در گزارش سال ۲۰۱۸، شاخص اخذ مجوز ساختوساز بهترین رتبه کشور را در میان شاخصهای دهگانه معیار سهولت انجام کسب و کار دارا است. تعداد مراحل مورد نیاز اخذ مجوز ساختوساز در کشور برای سال ۲۰۱۸ حدود ۱۵ رویه، مدت زمان مورد نیاز حدود ۹۹ روز، هزینه (به صورت درصد از ارزش انبار) ۲ درصد است. همچنین شاخص کنترل کیفیت ساختمانی برای ایران در سال مذکور ۱۲.۵(که بین ۰ تا ۱۵ است) میباشد.
طبق گزارش ۲۰۱۸ بانک جهانی، شاخص حمایت از سرمایهگذاران خرد در ایران بدترین رتبه را بین شاخصهای دهگانه دارد و نسبت به سال ۲۰۱۷ شاهد تنزل رتبه از ۱۶۵ به ۱۷۰ بوده است. فاصله از اقتصاد پیشرو نیز در این شاخص ۳۳.۳۳ بوده است. شاخص حمایت از سرمایهگذاران خرد به بررسی مؤلفههایی چون گستره مالکیت و کنترل شرکت، گستره شفافیت شرکت و محدوده مسئولیت مدیر و برخی موارد مربوط به سهامداران میپردازد.